गोर्खाहरुको एकतामा देखिएका समस्याहरु
केभिन छन्त्याल

आफ्नो न्यायीक आन्दोलनमा समस्त बिटि्रश भूतपूर्व गोर्खा दाजुभाई तथा दिदीबहिनीहरुलाई एकजुट बनाउने हेतुले मे २५ मा आस्फोर्डमा एउटा भेलाको आयोजना सम्पन्न गरिएको छ । बि्रटिस सेनामा सन् १८१५ देखि आबद्ध भई बि्रटिशको लागि हजारौं गोर्खाली दाजुभाईहरुले ज्यान गुमाएका छन् ।
हामीले बि्रटिश सरकारकोे साम्राज्य विस्तारमा अहम भूमिका निर्वाह गरी आएका छौ । समय र परिस्थिति अनुसार दुई देशका तर्फबाट कुटनैतिक समाधान निकाली एउटै संस्था र पदमा आवद्ध भई अवकाशप्राप्त गोर्खाहरुको बि्रटिश समकक्षी सरह निकृतिभरण दिइनु पर्ने भन्ने हाम्रो माग सशक्त रुपमा उठाउनुपर्छ भन्ने आजको तमाम भूपूहरुको माग हो ।
विगत चार बर्षदेखि बेलायतकै तमाम भूपूहरुको संयुक्त प्रयासमा या भिन्न भिन्न संस्थाहरुको तर्फबाट विभिन्न सुत्रीय माग राख्दै आवाजहरु उठाउन प्रयासहरु नभएका होइनन् तर एउटै छातामुनी रही सयुक्तरुपमा आफना मागबाट एकताबद्ध भई जुन आवाज उठाउनु पर्ने हो त्यो हुन सकिरहेको छैन । वितेको दुई बर्षयता भूपूहरुका भिन्न भिन्न संस्थाहरुको सयुक्त प्रयासहरु पनि केही समयका लागि मात्र सहज हुन पुग्यो । एक दुई कार्यक्रमहरु सम्पन्न गरिए पनि त्यो दिगो हुन सकेन ।
हामी चेतनशील प्राणी हौ । हामीमा सोच्न सक्ने खुवी र एकले अर्कोमािथ सम्मान गर्ने गुण भएकोले नै मनुष्य प्राणी वर्गमा सर्वश्रेष्ठ प्राणी ठहरिएको हो । हरेकका आ-आफनै विचार हुन्छन् । आ-आफनै तर्क हुन्छन । अझ राजनीतिमा अनेकन विचारबाट निस्किएका बेग्लाबेग्लै धारणाहरु संकलन गरी सयुक्तरुपमा समायोजन गरी स्पष्ट निश्चित वाद या नीतिले पूर्णरुप लिई बाटो तय गरिएका हुन्छन् । हो हामी भूपूहरुमा पनि विचारले वा नीतिले एक अर्कोमा हेर्ने दृष्टिकोणमा फरक हुनसक्छ । राजनीतिक सिद्धान्तले फरक फरक बाटो तय गरिएका होलान् । तर हामी भूतपूर्व गोर्खाहरुको आवश्यकता भनेको एउटै संस्थामा एउटै पदमा आवद्ध भएका समकक्षीहरुमा एउटै मिलन विन्दुसम्म पुग्ने बाटो र पाप्त गर्ने सहुलियतहरुको समानताको लागि संघर्ष गर्नु हो ।
हाम्रा भूपूहरुको हकहित बारे आवाज उठाउने हेतुले विशेष चारवटा संस्थाहरु कृयाशिल छन् । सांगठानिक हिसाबले भूपूहरुलाई आवद्ध गर्न यी संस्थाहरु सक्षम छन् भन्ने लाग्छ । इतिहास लेख्ने हिसाबले अग्रगामी चिन्तन, दह्रो आत्मबल र सोच लिएर हिडिरहेका महान योद्धाहरुमा एक अर्कावीचमा केही सानातिना बैचारिक असहमतिहरु भए पनि छलफल र सामुहिक प्रतिबद्धताले पारलगाउादै एउटै मिलन विन्दुमा पुग्नु सवैको लागि हितकर छ । "भाई फुटे गवार लुटे" उखानलाई सबैले मनन गरी एकताको लागि पनि भित्री तहबाट हामी भन्ने भावना उजागर गरौ । समय अझै बााकी छ । हामी तमाम शुभचिन्तक भूपूहरुमा तपाईहरु चार संस्था जो यहाा क्रियाशिल हुनुहुन्छ निश्चित समय सम्मको लागि एउटै विचारमा आवद्ध भइदिनुहोस् । यसैमा हामी सबैको भलाई छ ।
हुन सक्छ यहा कृयाशिल रहेका चार संस्थाहरुका आवद्ध भूपू साथीहरुको आर्थिक, वैचारिक तथा सक्रिय लगानीले एउटै आवाज बुलन्द बनाउन केही असजिलो भइरहेको महशुस भइरहेको छ भने आर्थिक विषयमा आ-आफनै संस्थाको लागि तटस्थ रहनुहोस् । तर वैचारिक धरातलमा सक्रिय सहभागिता जनाई यस अमूल्य घडीमा एउटै आवाज उठाउन चारवटै संस्थाको नेतृत्वहरु एउटै टेबुलमा बसी समान नेतृत्व दिन अग्रसर भईदिनुहोस् । जसले गर्दा हामीलाई भविष्यमा चाहिएमा न्यायिक लडाईमा आवश्यक पर्ने आर्थिक संकलनमा कुनै समस्या रहनेछैन । हामी सबैको मन मिलेमा समस्त भूपू साथीहरुको तर्फबाट केबल १०.०० का दरले उठाएमा पनि मिलियन पौण्ड रकम संकलन गर्न सकिनेछ ।
दुई बर्षदेखिको "गोर्खा यूनाइटेड पmन्ट" नामक कमिटिद्वारा सबैलाई एकताबद्ध गर्ने दुई प्रयासहरु एउटै कार्यक्रम पश्चात निस्कृय जस्तै हुन पुगेको यथार्थ हाम्रा बीचमा देखिएकोछ । नेतृत्व तहमा समय सापेक्ष चल्ने खुवी भएमा जतिसुकै असमान विचार भएकाहरुबीचमा पनि कार्यगत एकता गरी अगाडी बढन सकिनेछ । राजनीतिमा विचार फरक हुन्छ, नीति फरक हुन्छ, सिद्वान्त फरक हुन्छ, तैपनि निश्चित समयावधिका लागि एउटै विचारप्रति फरक फरक धारण प्रस्तुत गर्दै एकताबद्ध भई आ-आफना असमानतालाई पूर्ण विराम दिई सहमतीमा पुग्न बाटो खुला गरिएका हुन्छन् । हाम्रो भूतपूर्व गोर्खाहरुमा न्याय र समानताको माग हो । यदी चारवटै संस्थाको उद्देश्य गोर्खाहरुको न्याय, समान हक हित बारे नै हो भने विचार, हिड्ने बाटो र पुग्ने बिन्दु सबैको फरक भएन । त्यसैले निश्चित मार्ग र बाटो तय गर्न एउटै मनले एकताबद्ध हुनुमै लागे कल्याण छ । यदि हाम्रा चारवटा संस्थाको उद्देश्य बाहिरी रुपमा गोर्खाहरुको समान हक हित र न्यायको लागि भन्ने तर भित्री रुपमा अर्कै हुन् भने त्यसले भूतपूर्वहरुका समानताको लडाईमा अवस्य बाधा गर्ने छ ।
खास बि्रटिशको नीति विश्वमा फुटाउ र राज गर भन्ने हो । हामीमा बैमनस्य बढाएर एक अर्काप्रति अविश्वासको वातावरण तर्फ धकेल्ने उसका नीति छन् । जब हामी शान्तिपूर्ण, न्यायिक र समानताको लागि एउटै आवाज उठाउन सक्दैनौ तवसम्म हाम्रो आवाजको महत्व राख्दैन । हाम्रो न्याय र समानताको माग पुरा गराउन सबै संस्थाहरुको नेतृत्व तहमा ऐक्यवद्धताको आवश्यकता छ ।
बि्रटिश भूपूहरुका मागहरु बेलायत र नेपाल दुवै राज्यमा सम्बन्धित निकायहरुमा पुगिसकेकाछन् । नेपालको कुटनैतिक दवाव बेलायतसमक्ष पुर्‍याउन नसकेकोले हाम्रा मागले सहज रुपमा ग्रहण गर्न नसकेको हो । नेपालमा निकट केही दिनमा जनताको सरकार गठन हुन गइरहेकोछ । यसले केही सकारात्मक देन भूपूहरुको लागि अवस्य दिनेछ । यस घडीमा हामी सबैको एकताको अत्यन्त खााचो खडि्कएको छ । त्यसैले हामी भूपूहरु फूटबाट होइन संगठित भएर संगठित शक्ति निर्माणमा लाग्नु जरुरी छ ।
समस्त भूपूहरुको आपसी एकतामा कमी भएकोले नै हाम्रो न्यायिक मुद्दाहरुमा न्यायलयबाट हाम्रो पक्षमा निर्णय हुन सकिरहेको छैन । हुनसक्छ हामीमध्ये कुनै त्यस्ता प्रतिक्रियावादी सोचमा या बाधक तत्वहरुको घेरामा परेकाले हाम्रो एकतामा बाधा परेको हो कि, यदि कुनै तत्व जसले गोर्खाहरुलाई एकताबद्ध हुन नदिने चाल रचेकाछन् भने त्यस्ता तत्वविरुद्ध घोर निन्दा र भण्डाफोर गर्दै पद्धतिगत छलफल गर्दै हामी बीचमा रहेका विमतीहरु हटाई सहमति र सहकार्यको मार्ग प्रशस्त गर्न नेतृत्व तहलाई हार्दिक अनुरोध छ ।
भूतपूर्व गोर्खाहरुका संस्थाहरुका नेतृत्वहरु सक्षम छन् र समय सापक्ष नेतृत्व प्रदान गर्न अग्रसर पनि छन् जस्तो लाग्छ । तर आफना संागठानिक संरचनामा ह्रास भइरहदासम्म पनि आफनो अडान परिवर्तन गर्न नसकी समर्थक विनाको संगठनको नेतृत्वमा बसिरहनु नैतिकहिन कार्य हो । त्यसैले नेतृत्वले हरहमेसा एउटा कुशल तथा सक्षम संगठन निर्माणमा ध्यान दिन आफना मातहतका मेम्बरहरुको सल्लाह र सुझावलाई पनि उचित कदर गर्नु सक्नु पर्दछ ।
गोर्खा यूनाईटेड पmन्ट खासमा छुट्टै संस्था होइन । हाम्रा चारवटा संस्थाहरुलाई एउटै टेबुलमा ल्याई सम्पूर्ण भूपूहरुको एकताका लागि पहल गर्न स्थापना गरिएको एउटा कामचलाउ गु्रप हो । भिन्न भिन्न विचार र नीतिमा अडिग संस्थाहरुको बीचमा कार्यगत एकता कायम गरी हाम्रा साझा मुद्दामा प्रतिबद्ध बनाउन हामी भूपूहरुको समस्यालाई नजिकबाट बुझेका चेतनशील साथीहरुको प्रयासबाट मेलमिलाप नीति निर्माणमा देखाउनु भएको अग्रसरता मात्र हो । यस "गोर्खा यूनाइटेड पmन्ट" यहाा रहेका चारवटा संस्थाका नेतृत्वमा आपसी सहमतीको आधारमा सम्पूर्ण भूपूहरुलाई एउटै मञ्चमा ल्याई अगाडि बढने प्रण गरेको खण्डमा स्वतः भंग गरिने भनाईहरु पनि आइरहेका छन् । हामीले बुझनै पर्ने कुरा के भने हामीबाट जति सुकै संस्थाहरु स्थापना गरिएता पनि सबै भूपूहरुलाई एउटै मञ्चमा ल्याउन सकिएन भने नयाा स्थापना गरिने संस्थाहरु पनि व्यर्थ हुन पुग्नेछन् । बरु नयाा संस्था स्थापना गर्नु भन्दा अहिले हाम्रा बीचमा देखापरेका संस्थाहरुलाई समायोजन गर्नु बुद्धिमता हुनेछ । यदि कसैलाई अध्यक्ष पद चाहिएको र तमाम भूपूहरुका न्यायिक समानताको रटन गर्दै समय ब्यतित गर्ने खेल हुन भने हामी त्यसबाट सचेत रहनु पर्दछ ।
आइतबार मे २५ मा केन्टमा बसोबास गर्नुहुने भूतपूर्व गोर्खा दाजुभाई तथा दिदीबहिनीहरु समक्ष बर्तमान गोर्खा यूनाइटेड पmन्टमा आबद्ध साथीहरुको आव्हानमा आश्फोर्डको हलमा एक भेलाको आयोजना गरिएको थियो । उक्त भेलाको प्रमुख उद्देश्य आगामी ८ जुनमा सबै संस्थाका नेतृत्वहरुलाई आमन्त्रण गरी "गोर्खा यूनाइटेड पmन्टको" आवश्यकता र सक्रिय सहभागीतामा अग्रसर रही मध्यस्थतालाई निरन्तरता दिने या यसलाई सबैको समक्ष भंग गर्ने भन्न विषयमा सुझाब र राय संकलन गर्नु रहेको थियो । आगामी ८ जुनमा पुनः एकपटक हामी सबैको उपस्थिति आवश्यक छ । हामी समस्त न्यूट्रलमा रहेका भूपूहरुको लागि हाम्रो साझा न्यायीक लडाईमा चासो दिई सबैको एकतामा धेरथोर भूमिका निभाउनु पर्ने भएकोले म यहााहरु समस्त गोर्खा दाजुभाई तथा दिदीबहिनीहरुमा उक्त जमघटमा उपस्थिति भई आफनो अभिमत भूपूहरुको एकताको लागि दिनुहुन हार्दिकताका साथ आव्हान गर्दछु ।
एउटै उद्देश्यका लागि फरक फरक संस्थाका तर्फबाट प्रतिनिधित्व गर्ने व्यक्तिहरुमा खास कुनै बैचारिक मतभिन्नता, नीति नरहे पनि कार्यगत एकता हुन नसक्नु र कार्यगत एकता गर्दै आफना असहमतिका बुादाहरु थााती राखी सहमति कायम गर्न हिचकिचाउने पनि एउटा बाध्यता रहन सक्दछ । भित्री इच्छाले मिल्नु जस्तो राम्रो अर्को विकल्प नभए पनि उहााहरुमा आर्थिक कुराले समस्या खडा गरेको हुन्छन् । किनकि आफना जनवर्गिय संगठन र शुभचिन्तकहरुबाट उठाइने आर्थिक लेवी रकमको उचित हिसाब किताब दुरुस्त प्रस्तुत गर्न नसक्नु पनि कारण हुनसक्छ । हामीले एकताको लागि जति सजिलो देखेका छौं र सहज लाग्ने गरेको हुन्छ त्यति सम्भव चाहि हुादैन । कुनै पनि नेतृत्वदायी पदमा पुग्न जति सजिलो हुन्छ त्यति सहजता पद गुमाउन कुरामा नरहन सक्छ । खासगरी जुन नेतृत्ववर्ग आफ्ना कामकारबाही पारदर्शिता गर्नेप्रति सचेत रहादैन त्यसमा जटिलता रहन्छ । भूतपूर्व गोर्खाहरुको एकताको गााठो यहींनिर अल्भिmएको जस्तो लाग्छ । त्यसैले एकताको लागि हामी सबैको तर्फबाट छुट्टै फण्ड स्थापना गरी त्यसै मार्फत हाम्रा चार संस्थाका नेतृतवलाई एउटा सहमतिमा पुर्‍याई सशक्त नेतृत्व प्रदान गर्न बाटो खुला गर्नुपदर्छ । यसैमा हामी गोर्खाहरुको एमओडीसागको न्यायीक लडाईलाई निणर्ायक विन्दुमा पुर्‍याउन सक्नेछौं । जय भूपू गोर्खा ।